De nationale parken in Nederland krijgen de komende jaren fors minder geld van het Rijk. In de Voorjaarsnota van 2025 maakt het kabinet bekend dat de jaarlijkse bijdrage van vijf miljoen euro aan het beleid voor nationale parken stap voor stap wordt afgebouwd.
In totaal verdwijnt er bijna 24 miljoen euro tot en met 2030. Een klap voor de natuur én voor de miljoenen Nederlanders die jaarlijks genieten van deze unieke gebieden.
Deze bezuiniging komt op een opvallend moment. Slechts enkele weken geleden ondertekenden alle nationale parken samen met het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselkwaliteit en Natuur (LVVN) én vijftien andere partners een manifest. Hierin spraken zij hun inzet uit voor het nieuwe Beleidsprogramma Nationale Parken 2024-2030. Een programma dat bol staat van ambities rond natuurbehoud, biodiversiteit en recreatie. Maar nu laat het kabinet die ambities zomaar vallen.
Grote gevolgen voor natuur, recreatie en educatie
De nationale parken luiden de noodklok. Als deze bezuinigingen doorgaan, verdwijnen er vanaf 2026 middelen voor educatieprojecten, informatievoorziening en het aansturen van vrijwilligers. Juist die vrijwilligers zijn onmisbaar in het dagelijks beheer van de parken. Zonder hen kunnen veel parken hun deuren letterlijk niet meer openhouden.
Vanaf 2027 komen ook grotere natuurtaken in de knel. Denk aan herstel van kwetsbare natuur, verbeteren van biodiversiteit, spreiding van bezoekersdruk, en het groener maken van overgangsgebieden tussen stad en platteland. Dat betekent niet alleen achteruitgang van de natuur, maar ook dat de grootste gratis recreatievoorziening van Nederland — de natuur — steeds minder bereikbaar wordt voor het publiek. Jaarlijks trekken meer dan zes miljoen mensen naar de nationale parken. Die vrijheid staat nu op het spel.
Nationale parken zijn meer dan mooie plekken
Een nationaal park is niet alleen een stuk natuurgebied, maar een samenwerking tussen allerlei partijen: bewoners, boeren, ondernemers, natuurorganisaties, overheden en meer. Samen zetten ze zich in voor het beschermen van de natuur, het vertellen van het verhaal van het landschap, en het laten beleven van cultuurhistorie. Deze samenwerking levert innovatieve oplossingen op voor moderne vraagstukken zoals klimaatadaptatie, leefomgeving en biodiversiteit.
De parken hebben ook een duidelijke economische waarde. Uit onderzoek van Ecorys blijkt dat het predicaat ‘nationaal park’ goed is voor zo’n 70 miljoen euro aan extra economische opbrengsten. En volgens Europees onderzoek wordt elke geïnvesteerde euro in natuur uiteindelijk 8 tot 38 keer terugverdiend. Bezuinigen op natuur is dus niet alleen slecht voor het milieu, maar ook economisch gezien een onverstandige zet.
Een beleidsprogramma dat nu al wordt ondermijnd
Het is wrang dat deze bezuinigingen plaatsvinden terwijl het ministerie van LVVN zelf stelselverantwoordelijke is voor het nationale parkensysteem. Het nieuwe beleidsprogramma, waarin juist structurele ondersteuning werd beloofd tot 2030, wordt nu al ondergraven. De nationale parken voelen zich in de steek gelaten door het kabinet, dat volgens hen “alle grenzen van redelijkheid en fatsoen overschrijdt”.
Jarenlang hebben de betrokken partijen gewerkt aan dit programma, waarin heldere doelen staan voor behoud, ontwikkeling en beleving van natuur. De parken zijn er klaar voor om hier werk van te maken, maar nu wordt de basisfinanciering ineens weggehaald. Daarmee dreigt een uniek netwerk van natuurgebieden en samenwerking letterlijk te worden afgebroken.
Nederland heeft een topcollectie aan natuur
Nederland telt op dit moment 21 nationale parken. Deze gebieden vertegenwoordigen het mooiste dat ons land aan natuur en landschap te bieden heeft. Van de zandverstuivingen op de Veluwe tot het waddengebied in het noorden en de bossen van Zuid-Limburg — elk park heeft zijn eigen karakter en vertelt een uniek verhaal over onze geschiedenis, cultuur en het ontstaan van ons landschap.
De nationale parken zijn de kraamkamers van biodiversiteit en vormen het levende erfgoed van ons land. Hier werken mensen dagelijks aan behoud en herstel van soorten en ecosystemen. Tegelijkertijd zijn deze plekken voor miljoenen Nederlanders een bron van ontspanning, inspiratie en educatie. In een tijd waarin mentale gezondheid, klimaat en natuur steeds urgenter worden, zou je verwachten dat het kabinet hierin investeert in plaats van bezuinigt.
Laat de natuur niet de prijs betalen
De boodschap van de nationale parken is duidelijk: laat de natuur niet de dupe worden van politieke keuzes. De bezuinigingen raken niet alleen de parken, maar ook de vrijwilligers, bezoekers, scholieren, onderzoekers, ondernemers en bewoners die zich verbonden voelen met deze gebieden. En uiteindelijk raakt het ons allemaal, want een gezond en beleefbaar landschap is geen luxe, maar een basisvoorwaarde voor een leefbaar Nederland.
Wil je zelf in actie komen of meer weten over het manifest van de nationale parken? Kijk dan op www.nationaleparken.nl of steun initiatieven die het belang van natuur en landschap blijven benadrukken.
Bron: ANWB
