De kans dat je een tekenbeet oploopt lijkt elk jaar wel groter te worden. Zeker omdat de camping meestal tegen een natuurgebied aanligt, is de kans groter dat er meer teken zijn en is het risico op een tekenbeet dus ook groter.
Hondenbezitters zijn over het algemeen wel bekend met teken en hebben zich daar in de meeste gevallen wel op voorbereid.
Wat is een teek?
Een teek is een klein, spinachtig parasitair beestje dat zich voedt met het bloed van dieren en mensen. Teken behoren tot de klasse van de spinachtigen (Arachnida) en de orde van de mijten (Acari). Ze hebben acht poten en doorlopen verschillende levensstadia: larve, nimf en volwassen teek.
Kenmerken van teken:
- Klein formaat: variërend van 1 tot 5 millimeter, afhankelijk van de soort en of ze bloed hebben opgezogen.
- Bloedzuiger: hecht zich vast aan de huid en zuigt bloed, soms uren tot dagen lang.
- Overdrager van ziektes: kan bacteriën en virussen overdragen, zoals de bacterie die de ziekte van Lyme veroorzaakt (Borrelia burgdorferi).
- Komt voor in de natuur: vooral in bossen, graslanden en struikgewassen, vooral actief in de warmere maanden.
Wanneer zijn teken het meest actief?
Teken zijn het meest actief bij milde temperaturen en een hoge luchtvochtigheid. Over het algemeen geldt:
- Voorjaar en zomer (maart – oktober): Dit is de piekperiode, vooral in de lente (april-juni) en nazomer (september-oktober).
- Temperaturen tussen 7-25°C: Teken worden actief zodra het warmer dan 7°C is. Bij extreme hitte of kou worden ze minder actief.
- Vochtige omstandigheden: Na regen of in vochtige, schaduwrijke gebieden zijn teken actiever dan in droge omgevingen.
In Nederland en België zijn teken vooral in bossen, graslanden en tuinen met hoog gras te vinden. Ze kunnen het hele jaar voorkomen als het zacht weer is, zelfs in de winter.
De (mogelijke) gevolgen van een tekenbeet
Een tekenbeet kan verschillende gevolgen hebben, afhankelijk van of de teek besmet is met ziekteverwekkers en hoe lang hij op de huid heeft gezeten. Hier zijn de mogelijke gevolgen:
1. Geen gevolgen
Niet elke tekenbeet leidt tot gezondheidsproblemen. Veel tekenbeten genezen vanzelf zonder verdere complicaties.
2. Lokale huidreactie
- Roodheid, jeuk of een lichte zwelling op de plek van de beet.
- Dit is meestal onschuldig en verdwijnt binnen enkele dagen.
3. Ziekte van Lyme
- Veroorzaakt door de bacterie Borrelia burgdorferi, die door besmette teken wordt overgedragen.
- Symptomen kunnen zijn:
- Een rode, ringvormige uitslag (erythema migrans) die zich langzaam uitbreidt.
- Griepachtige klachten zoals koorts, spierpijn en vermoeidheid.
- In latere stadia: gewrichtsklachten, zenuwklachten of hartproblemen.
4. Andere door teken overgebrachte ziekten
Deze ziekten zijn zeldzamer in Nederland en België:
- Tekenencefalitis (TBE): Een virusinfectie die hersenontsteking kan veroorzaken.
- Anaplasmose: Veroorzaakt koorts, hoofdpijn en spierpijn.
- Rickettsiose: Kan koorts en huiduitslag geven.
De ziekte van Lyme
Zoals gezegd wordt de ziekte veroorzaakt door de Borrelia burgdorferi-bactierie. Deze bacterie richt zich vooral op zenuwweefsel, gewrichten, de huid en het hart. Niet iedereen heeft dezelfde ziekteverschijnselen bij de ziekte van Lyme. Aandoeningen aan de zenuwen komen het meest voor.
Ziekteverschijnselen ziekte van Lyme
Een groter wordende verkleuring van de huid (een ring) of een blauwachtige of roze vlek op de plek van de tekenbeet. Ook kan het wel 3 maanden duren voordat de verkleuring zichtbaar wordt.- Koorts en eventueel spier- en gewrichtspijn en soms ook hartklachten, in de eerste weken na een tekenbeet.
- Soms kunnen gewrichtsklachten, huidklachten, zenuwklachten of hartklachten ontstaan.
Tip: Maak een foto van de tekenbeet of schrijf de datum op zodat je altijd terug kunt zoeken wanneer je de tekenbeet hebt opgelopen.
De teek verwijderen
Als de teek nog los op de huid loopt dan kun je hem er gewoon afvegen. Heeft de teek zich al vastgebeten dan kun je verwijderen met een pincet, tekentang of tekenlasso. Doe het bij voorkeur niet met je nagels want dan loop je het risico dat je de teek breekt en dan blijft het kopje in de huid zitten.
De tekenlasso
De beste methode is wat ons betreft het gebruik van de Trix tekenlasso, dit is een pen met een drukknop op de achterkant. Het voordeel van de tekenlasso is dat hij ook hele kleine teken goed kan vastpakken en de kans op het breken van de teek is beduidend kleiner. De Trix tekenlasso is o.a. te koop op DeOnlineDrogist.nl en Bol.com.
Wanneer je de knop aan de achterzijde indrukt verschijnt er een kleine lus (lasso) die je om de teek heen legt, daarna laat je de knop weer los waardoor de lasso klein wordt en de teek vastpakt en dan de teek er voorzichtig uittrekken.
Na het verwijderen van de teek moet je de bijtplek ontsmetten met alcohol (Sterilon).
Er zijn nog meer soorten (en goedkopere) tekentangen en wellicht vind je dat prettiger, op Bol.com zijn ze volop te koop.
Tip: Heb je geen tekentang bij je? Zoek op de camping iemand met een hond, die hebben er meestal wel eentje bij zich.
Controleer je lichaam regelmatig
Controleer je lichaam en kleding goed op teken als je in de natuur bent geweest. Vooral liezen, knieholtes, bilnaad en hoofd zijn favoriete plekken van de teek. Veeg de teek direct weg als hij zich nog niet vastgezogen heeft en anders zo snel mogelijk zoals hierboven beschreven verwijderen.
Anti teken spray
Care Plus heeft een spray (Anti-Insect Deet Spray 50%) op de markt die tot 5 uur lang beschermt tegen teken. Let op: Deze spray mag niet gebruikt worden door kinderen onder de 18 jaar en zwangere vrouwen of vrouwen die borstvoeding geven. Anti Insect Deet Spray 50% is o.a. te koop op Obelink.nl, Bol.com en Vrijbuiter.nl.
Voor wat jongere kinderen (vanaf 13 jaar) is er Anti-Insect Deet Spray 40%, deze spray beschermt 4 uur tegen teken is ook te koop op Obelink.nl, Bol.com en Vrijbuiter.nl.
Voor kinderen vanaf 3 maanden kun je Care Plus ANTI-INSECT NATURAL SPRAY gebruiken, deze spray bevat geen DEET en is daarom ook geschikt voor kleine kinderen, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven. Care Plus ANTI-INSECT NATURAL SPRAY is te koop op Bol.com.
Een bijkomend voordeel is dat deze sprays ook beschermen tegen muggen.
Om meer over teken te weten te komen of voor het melden van tekenbeten kun je terecht op www.tekenradar.nl.
Gerelateerd:
De processierups, voorkom jeuk en overlast
Anti muggen middel, deet of muggenlamp?
RIVM-App: Tekenbeet
Goed artikel, met kloppende informatie! Ben blij dat jullie mensen ervoor waarschuwen want ik merk nog steeds te weinig alertheid op teken, terwijl de kans op een beet zeker niet klein is. Niet nodig om de natuur te vermijden, maar goede voorzorgsmaatregelen zijn zeker niet overdreven. Altijd doen zou ik aanraden! Snel verwijderen (en goed, niet draaien!!) verwijderen voorkomt in de meeste gevallen dat je er ziek van wordt (geen garanties en het gaat niet/minder op voor andere tekenbeetziekten dan lyme).
Nog een toevoeging: denk bij cognitieve klachten ook aan lyme. Zelf krijg ik hier acht jaar na besmetting ineens last van.
Veel dank voor het creëren van ‘awareness’